Kinh tế vĩ mô nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế như GDP, đầu tư, tiêu dùng, chi tiêu chính phủ, tiền tệ, lạm phát và thất nghiệp. Các yếu tố này tương tác với nhau và được phân tích trong từng chương của kinh tế vĩ mô. Dưới đây là cách các đại lượng này liên kết

Thảo luận Topic tại: https://www.facebook.com/groups/congvanketoan/

Đo lường sản lượng quốc gia

Sản lượng quốc gia được đo lường bằng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), phản ánh giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nền kinh tế. Công thức phổ biến để tính GDP là: GDP = C + I + G + NX 

Trong đó:

• C (Consumption): Tiêu dùng của hộ gia đình (mua ô tô, thực phẩm, điện thoại…).
• I (Investment): Đầu tư của doanh nghiệp vào tài sản cố định (nhà máy, thiết bị).
• G (Government Spending): Chi tiêu chính phủ (xây dựng cầu đường, bệnh viện).
• NX (Net Export = Xuất khẩu – Nhập khẩu): Xuất khẩu ròng của quốc gia.

Ví dụ: Nếu Việt Nam xuất khẩu cà phê nhiều hơn nhập khẩu ô tô, NX tăng, kéo theo GDP tăng.

Tổng cầu và sản lượng cân bằng

Tổng cầu (AD) phản ánh tổng mức chi tiêu trong nền kinh tế và được tính bằng chính công thức GDP. Khi tổng cầu tăng, sản lượng thực tế tăng lên, kéo theo việc làm tăng và thu nhập cao hơn. Tuy nhiên, nếu tổng cầu tăng quá mức, có thể gây ra lạm phát.

Ví dụ: Nếu người dân có thu nhập cao hơn và mua sắm nhiều hơn (C tăng), doanh nghiệp sẽ mở rộng sản xuất (I tăng), chính phủ có thể đầu tư vào hạ tầng (G tăng), dẫn đến GDP tăng.

Sản lượng cân bằng xảy ra khi tổng cung (AS) và tổng cầu (AD) cân bằng. Nếu tổng cầu quá cao so với tổng cung, giá cả sẽ tăng và gây ra lạm phát.

Chính sách tài khóa

Chính phủ có thể tác động đến nền kinh tế bằng chính sách tài khóa, bao gồm: Chi tiêu chính phủ (G) và Thuế (T)

• Khi chính phủ tăng chi tiêu (G) mà không tăng thuế, nền kinh tế tăng trưởng nhưng có thể làm thâm hụt ngân sách và tăng lạm phát.
• Khi tăng thuế (T), tiêu dùng và đầu tư có thể giảm, làm chậm tăng trưởng.

Ví dụ: Nếu chính phủ chi nhiều tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, GDP sẽ tăng, nhưng nếu tiền này được bơm vào nền kinh tế quá nhiều, lạm phát có thể tăng theo.

Chính sách tiền tệ

Ngân hàng Trung ương có thể điều chỉnh nền kinh tế thông qua chính sách tiền tệ, bằng cách kiểm soát: Cung tiền (M) và Lãi suất (r)

Khi tăng cung tiền (M):

• Lãi suất giảm, doanh nghiệp và người dân vay nhiều hơn → Đầu tư (I) và tiêu dùng (C) tăng → GDP tăng.
• Tuy nhiên, nếu cung tiền quá lớn, giá cả sẽ tăng, gây ra lạm phát.

Khi giảm cung tiền (M):

• Lãi suất tăng, doanh nghiệp khó vay vốn → Đầu tư (I) giảm → GDP giảm, nhưng lạm phát được kiểm soát.

Ví dụ: Nếu Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất, doanh nghiệp vay tiền để mở rộng sản xuất, dẫn đến tăng trưởng kinh tế.

Phối hợp chính sách trên mô hình IS-LM

Mô hình IS-LM giúp phân tích tác động của chính sách tài khóa (IS) và chính sách tiền tệ (LM).

• Đường IS thể hiện sự cân bằng giữa tổng cầu và sản lượng.
• Đường LM thể hiện sự cân bằng trên thị trường tiền tệ.

Ví dụ: Nếu chính phủ tăng G (chi tiêu công), đường IS dịch chuyển sang phải, GDP tăng. Tuy nhiên, nếu cung tiền (M) không tăng tương ứng, lãi suất có thể tăng, làm giảm đầu tư (I). Do đó, chính sách tài khóa và tiền tệ phải phối hợp hợp lý để tránh gây lạm phát hoặc suy thoái kinh tế.

Kinh tế vĩ mô và chính sách của Chính Phủ

Lạm phát – Thất nghiệp

• Lạm phát (π) là sự tăng liên tục của mức giá chung.
• Thất nghiệp (U) là tỷ lệ người lao động không có việc làm.

Có một mối quan hệ đánh đổi giữa lạm phát và thất nghiệp, được mô tả qua đường cong Phillips:

• Khi tăng trưởng GDP cao, việc làm tăng, thất nghiệp giảm nhưng có thể gây lạm phát.
• Khi kiềm chế lạm phát, GDP có thể giảm và thất nghiệp tăng.

Ví dụ: Nếu chính phủ bơm quá nhiều tiền vào nền kinh tế, doanh nghiệp mở rộng, tuyển dụng nhiều hơn, nhưng giá cả tăng nhanh, gây ra lạm phát cao.

Chính sách vĩ mô trong nền kinh tế mở

Trong nền kinh tế mở, Việt Nam không chỉ bị ảnh hưởng bởi các chính sách nội địa mà còn chịu tác động từ:

• Tỷ giá hối đoái (ER): Nếu VND mất giá, hàng hóa Việt Nam trở nên rẻ hơn, xuất khẩu tăng → NX tăng → GDP tăng.
• Lãi suất quốc tế: Nếu Mỹ tăng lãi suất, dòng vốn có thể rút khỏi Việt Nam, ảnh hưởng đến đầu tư và tiền tệ.

Ví dụ: Nếu Fed (Ngân hàng Trung ương Mỹ) tăng lãi suất, nhà đầu tư có thể rút vốn khỏi Việt Nam để chuyển sang Mỹ, khiến tỷ giá VND/USD tăng, ảnh hưởng đến nhập khẩu và đầu tư.

Ví dụ minh họa đơn giản

Hãy tưởng tượng nền kinh tế giống như một chiếc xe hơi:

• GDP là tốc độ xe.
• Cung tiền (M) và chi tiêu chính phủ (G) là xăng giúp xe chạy nhanh hơn.
• Lạm phát là nhiệt độ động cơ – nếu đổ xăng quá nhiều, xe có thể bị quá nóng.
• Chính phủ và ngân hàng trung ương là tài xế, cần kiểm soát tốc độ và nhiệt độ để xe chạy nhanh mà không quá nóng.

➡ Nếu chính phủ bơm nhiều tiền để đạt tốc độ cao (GDP tăng mạnh), động cơ có thể quá nhiệt (lạm phát tăng cao).
➡ Nếu muốn giữ nhiệt độ ổn định (lạm phát thấp), xe có thể chạy chậm lại (GDP giảm).
➡ Giải pháp tối ưu là tăng tốc độ nhưng kiểm soát nhiệt độ hợp lý, tức là kết hợp chính sách tài khóa và tiền tệ một cách cân đối.

Bản tin này chỉ mang tính chất tham khảo, không phải ý kiến tư vấn cụ thể cho bất kì trường hợp nào