Đăng ký 
Đăng nhập 
Bài viết hướng dẫn xử lý kế toán Mô hình đánh giá lại (IAS 16: Bất động sản, nhà xưởng và thiết bị). Hướng dẫn chi tiết có ví dụ minh họa đính kèm để người đọc hiểu trình tự.
Ví dụ minh họa
Mô hình đánh giá lại theo IAS 16 cho phép đơn vị thực hiện tài sản, nhà xưởng và thiết bị của mình với giá trị được đánh giá lại, là giá trị hợp lý tại ngày đánh giá lại trừ đi mọi khấu hao lũy kế và lỗ suy giảm giá trị sau đó. Kịch bản ví dụ:
Giả sử một công ty sở hữu một chiếc máy móc
- > Nguyên giá được ghi nhận ban đầu với giá 100.000 USD
- > Thời gian sử dụng hữu ích của máy móc ước tính là 10 năm và không có giá trị thu hồi. Công ty sử dụng khấu hao đường thẳng.
- > Sau 3 năm, giá trị hợp lý của máy móc, được xác định bằng thẩm định chuyên môn, là 95.000 USD.
Như vậy, bút toán cơ bản sẽ bao gồm
- Nợ TK TSCĐ (Máy móc): 100.000 USD
- Có TK Tiền mặt/Ngân hàng: 100.000 USD
- Hàng năm, khấu hao hàng năm trong 3 năm (Khấu hao = Chi phí / Thời gian sử dụng hữu ích = 100.000 USD / 10 năm = 10.000 USD mỗi năm)
- Nợ TK Chi phí khấu hao TS: 10.000 USD
- Có TK Khấu hao lũy kế (Máy móc): 10.000 USD
Đến cuối năm 3, giá trị sổ sách vào cuối năm 3 = 100.000 USD – 30.000 USD = 70.000 USD. Giá trị hợp lý vào cuối năm thứ 3 là 95.000 USD, cao hơn giá trị sổ sách (70.000 USD) nên ghi nhận bút toán đánh giá lại là
- Nợ TK TSCĐ (Máy móc): $25.000 (để tăng giá trị ghi sổ lên giá trị hợp lý mới)
- Có TK Chênh lệch đánh giá lại (Vốn chủ sở hữu): $25.000 (được ghi nhận trong thu nhập toàn diện khác)
Như vậy, sau khi đánh giá lại, giá trị ghi sổ là 95.000 USD, khấu hao sửa đổi cần được tính cho thời gian sử dụng còn lại (7 năm). Tính toán khấu hao đã sửa đổi:
- Khấu hao được sửa đổi = (Giá trị ghi sổ được sửa đổi – Giá trị thu hồi) / Thời gian sử dụng hữu ích còn lại
- Khấu hao được điều chỉnh = ($95.000 – $0) / 7 năm = $13.571 mỗi năm
- Khấu hao trong năm thứ 4 sau khi đánh giá lại:
- Nợ TK Chi phí khấu hao TS: $13,571
- Có TK Khấu hao lũy kế – Máy móc: $13,571
- Nợ TK Chi phí khấu hao TS: $13,571
- Chênh lệch khấu hao điều chỉnh giảm Đánh giá lại tài sản: 13,571 – 10,000 = 3,571 được ghi nhận trong 07 năm
- Nợ TK Chênh lệch đánh giá lại (Vốn chủ sở hữu): 3.571
- Có TK Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối: 3.571
- Nợ TK Chênh lệch đánh giá lại (Vốn chủ sở hữu): 3.571
Ví dụ này cho thấy giá trị còn lại của tài sản được điều chỉnh như thế nào và cách tính lại khấu hao sau khi đánh giá lại.
Xử lý thuế hoãn lại
Việc đánh giá lại tài sản thực sự có thể làm phát sinh nghĩa vụ thuế thu nhập hoãn lại theo IAS 12 “Thuế thu nhập”. Điều này xảy ra do việc đánh giá lại làm tăng giá trị ghi sổ của tài sản lên nhiều hơn cơ sở tính thuế của nó (giá trị của tài sản cho mục đích tính thuế). Đây là cách nó hoạt động trong bối cảnh của ví dụ được cung cấp:
- > Như đã xác định, giá trị ghi sổ sau khi đánh giá lại là $95.000
- Cơ sở tính thuế của tài sản: Cơ sở tính thuế của tài sản thường là số tiền sẽ được khấu trừ cho mục đích tính thuế đối với bất kỳ lợi ích kinh tế chịu thuế nào sẽ mang lại cho đơn vị. Giả sử không có yêu cầu khấu hao thuế (để đơn giản và để minh họa vấn đề), cơ sở tính thuế vẫn ở mức giá gốc trừ đi khấu hao thuế (nếu có). Nếu không có sự điều chỉnh đánh giá lại nào được ghi nhận cho mục đích thuế thì cơ sở tính thuế có thể vẫn ở mức 70.000 USD (100.000 USD giá gốc – 30.000 USD khấu hao thuế lũy kế)
Ghi nhận thuế thu nhập hoãn lại:
Thuế thu nhập hoãn lại phải trả phát sinh do giá trị ghi sổ của tài sản ($95.000) cao hơn cơ sở tính thuế ($70.000). Giả sử thuế suất là 30%, thuế thu nhập hoãn lại phải trả sẽ được tính như sau: Thuế thu nhập hoãn lại = (Giá trị ghi sổ – Cơ sở tính thuế) x Thuế suất
Thuế hoãn lại = ($95.000 – $70.000) x 30% = $7.500
Bút toán Thuế thu nhập hoãn lại phải trả:
- Nợ TK Chi phí thuế thu nhập hoãn lại: $7.500
- Có TK Thuế thu nhập hoãn lại phải trả: 7.500 USD
Mục nhật ký này phản ánh việc tạo ra một khoản thuế thu nhập hoãn lại phải trả, ghi nhận tác động về thuế trong tương lai khi giá trị sổ sách và giá trị thuế của tài sản được đối chiếu, thường là khi thanh lý hoặc thông qua điều chỉnh khấu hao.
Cân nhắc:
Thặng dư đánh giá lại và thuế: Điều quan trọng cần lưu ý là thặng dư đánh giá lại được ghi nhận trong thu nhập toàn diện khác và không ảnh hưởng đến lãi hoặc lỗ cho đến khi thặng dư được thực hiện. Tuy nhiên, thuế thu nhập hoãn lại tác động ngay lập tức đến báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (dưới dạng chi phí thuế thu nhập hoãn lại).
Khấu hao thuế: Nếu các quy định về thuế cho phép áp dụng phương pháp đánh giá lại hoặc khấu hao nhanh thì cách tính cơ sở tính thuế sẽ được điều chỉnh tương ứng. Kịch bản này giả định rằng cơ sở tính thuế không thay đổi sau khi đánh giá lại, điều này thường xảy ra ở nhiều khu vực pháp lý về thuế.
Những thay đổi về luật thuế: Những thay đổi về thuế suất hoặc luật thuế có thể ảnh hưởng đến việc tính thuế thu nhập hoãn lại và những thay đổi này phải được theo dõi để điều chỉnh số dư thuế thu nhập hoãn lại.
Kế toán thuế thu nhập hoãn lại đảm bảo rằng báo cáo tài chính phản ánh hậu quả về thuế trong tương lai của các giao dịch và sự kiện hiện tại, điều chỉnh các biện pháp xử lý thuế và kế toán trong suốt vòng đời của tài sản.
IAS 16: Bất động sản, nhà xưởng và thiết bị – Trích dẫn
Sau khi được ghi nhận là một tài sản, một khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị mà giá trị hợp lý của nó có thể xác định được một cách đáng tin cậy phải được phản ánh theo giá trị được đánh giá lại, chính là giá trị hợp lý của tài sản đó tại ngày đánh giá lại trừ đi khấu hao lũy kế và các khoản lỗ suy giảm giá trị tài sản lũy kế. Việc đánh giá phải được thực hiện đều đặn đủ để đảm bảo rằng giá trị còn lại của tài sản không khác biệt trọng yếu với giá trị được xác định bằng cách sử dụng giá trị hợp lý vào cuối kỳ báo cáo.
Tần suất đánh giá lại phụ thuộc vào những thay đổi về giá trị hợp lý của các khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được đánh giá lại. Khi giá trị hợp lý của một tài sản được đánh giá lại khác biệt trọng yếu so với giá trị còn lại của tài sản đó, việc đánh giá lại là bắt buộc. Một số khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị trải qua những thay đổi đáng kể và đột ngột về giá trị hợp lý cần phải được đánh giá lại hàng năm. Việc đánh giá lại thường xuyên như vậy là không cần thiết đối với các khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị chỉ có những thay đổi không đáng kể về giá trị hợp lý. Thay vào đó, đơn vị có thể chỉ cần đánh giá lại các khoản mục này sau ba hoặc năm năm.
Khi một khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được đánh giá lại, giá trị còn lại của tài sản đó được điều chỉnh theo giá trị đánh giá lại. Vào ngày đánh giá lại, tài sản được xử lý kế toán theo một trong các cách sau:
(a) giá trị còn lại gộp được điều chỉnh theo cách nhất quán với việc đánh giá lại giá trị còn lại của tài sản. Ví dụ, giá trị còn lại gộp có thể được trình bày lại bằng cách tham chiếu đến dữ liệu thị trường có thể quan sát được hoặc trình bày lại từng phần đối với sự thay đổi của giá trị còn lại. Khấu hao lũy kế tại ngày đánh giá lại được điều chỉnh bằng với chênh lệch giữa giá trị còn lại gộp và giá trị còn lại của tài sản đó sau khi tính đến các khoản lỗ suy giảm giá trị tài sản lũy kế; hoặc
(b) khấu hao lũy kế được loại ra khỏi giá trị còn lại gộp của tài sản đó.
Giá trị điều chỉnh khấu hao lũy kế tạo thành một phần tăng hoặc giảm giá trị còn lại của tài sản được kế toán theo quy định tại đoạn 39 và 40.
Nếu một khoản mục bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được đánh giá lại, toàn bộ loại bất động sản, nhà xưởng và thiết bị mà tài sản đó thuộc về phải được đánh giá lại.
Một loại bất động sản, nhà xưởng và thiết bị là một nhóm các tài sản có bản chất tương tự và được sử dụng giống nhau trong các hoạt động của đơn vị. Sau đây là ví dụ về các loại tài sản riêng biệt:
(a) Đất đai;
(b) Đất đai và nhà cửa;
(c) Máy móc;
(d) Tàu thuyền;
(e) Máy bay;
(f) Xe cơ giới;
(g) Nội thất cố định và nội thất di động;
(h) Thiết bị văn phòng; và
(i) Cây lâu năm cho sản phẩm.
Các tài sản nằm trong một loại bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được đánh giá lại đồng thời để tránh việc đánh giá lại tài sản có chọn lọc và các giá trị được thể hiện trong báo cáo tài chính là tổng hợp của những chi phí và giá trị tại các ngày khác nhau. Tuy nhiên, một loại tài sản có thể được đánh giá lại trên cơ sở tuần tự cung cấp việc đánh giá lại loại tài sản này được hoàn thành trong một thời gian ngắn và việc đánh giá lại được cập nhật thường xuyên.
Nếu giá trị còn lại của tài sản tăng lên do đánh giá lại, khoản tăng thêm này phải được ghi nhận vào thu nhập toàn diện khác và lũy kế trong vốn chủ sở hữu dưới chỉ tiêu thặng dư đánh giá lại tài sản. Tuy nhiên, khoản tăng thêm này phải được ghi nhận trong báo cáo lãi hoặc lỗ để bù lại khoản đánh giá lại giảm trước đó của tài sản này được ghi nhận trong báo cáo lãi hoặc lỗ .
Nếu giá trị còn lại của một tài sản bị giảm do đánh giá lại, khoản giảm này phải được ghi nhận trong báo cáo lãi hoặc lỗ. Tuy nhiên, khoản giảm này phải được ghi nhận trong thu nhập toàn diện khác nếu tồn tại bất kỳ số dư bên có nào của khoản thặng dư đánh giá lại tài sản của chính tài sản đó. Khoản giảm được ghi nhận trong thu nhập toàn diện khác này làm giảm khoản lũy kế trong vốn chủ sở hữu dưới chỉ tiêu thặng dư đánh giá lại tài sản.
Khoản thặng dư đánh giá lại tài sản được bao gồm trong vốn chủ sở hữu đối với một bất động sản, nhà xưởng và thiết bị có thể được kết chuyển trực tiếp sang lợi nhuận sau thuế chưa phân phối khi tài sản bị dừng ghi nhận. Điều này có thể liên quan đến việc kết chuyển toàn bộ thặng dư khi tài sản hết thời hạn sử dụng hoặc bị thanh lý. Tuy nhiên, một số khoản thặng dư vẫn có thể được kết chuyển ngay cả khi tài sản vẫn đang được đơn vị sử dụng. Trong trường hợp như vậy, khoản thặng dư được kết chuyển sẽ là khoản chênh lệch giữa khấu hao dựa trên giá trị còn lại được đánh giá lại của tài sản và khấu hao dựa trên giá gốc của tài sản. Việc chuyển thặng dư đánh giá lại tài sản sang lợi nhuận sau thuế chưa phân phối không được thực hiện thông qua báo cáo lãi hoặc lỗ.
Ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh nghiệp, nếu có, xuất phát từ việc đánh giá lại bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được ghi nhận và trình bày theo quy định tại IAS 12 Thuế thu nhập doanh nghiệp.
Example Scenario
Assume a company owns a piece of machinery that was initially recognized at a cost of $100,000. The useful life of the machinery is estimated to be 10 years with no salvage value. The company uses straight-line depreciation. After 3 years, the fair value of the machinery, as determined by a professional appraisal, is $95,000.
Journal Entries Before Revaluation:
- Initial Recognition:
- Dr. Machinery: $100,000
- Cr. Cash/Bank: $100,000
- Annual Depreciation for 3 years (Depreciation = Cost / Useful life = $100,000 / 10 years = $10,000 per year):
- Year 1:
- Dr. Depreciation Expense: $10,000
- Cr. Accumulated Depreciation – Machinery: $10,000
- Year 2:
- Dr. Depreciation Expense: $10,000
- Cr. Accumulated Depreciation – Machinery: $10,000
- Year 3:
- Dr. Depreciation Expense: $10,000
- Cr. Accumulated Depreciation – Machinery: $10,000
Book Value at end of Year 3 = $100,000 – $30,000 = $70,000
- Year 1:
Revaluation Process:
The fair value at the end of Year 3 is $95,000, which is higher than the book value ($70,000).
- Revaluation Entry:
- Dr. Machinery: $25,000 (to increase the carrying amount to the new fair value)
- Cr. Revaluation Surplus (Equity): $25,000 (recognized in other comprehensive income)
Journal Entries After Revaluation:
- The revised carrying amount is $95,000.
- Revised depreciation needs to be calculated for the remaining life (7 years).
- Revised Depreciation Calculation:
- Revised Depreciation = (Revised Carrying Amount – Salvage Value) / Remaining Useful Life
- Revised Depreciation = ($95,000 – $0) / 7 years = $13,571 per year
- Depreciation in Year 4 Post-Revaluation:
- Dr. Depreciation Expense: $13,571
- Cr. Accumulated Depreciation – Machinery: $13,571
Note:
- The Revaluation Surplus can be transferred directly to retained earnings when it is realized. This may happen through usage or disposal of the asset.
- Any decrease in fair value below the book value would be recognized as a loss in the income statement, unless there was a revaluation surplus in equity related to that asset, in which case it can offset the decrease.
This example demonstrates how the carrying amount of an asset is adjusted, and how depreciation is recalculated following a revaluation.
the revaluation of an asset can indeed give rise to a deferred tax liability under IAS 12 “Income Taxes”. This happens because the revaluation increases the carrying amount of the asset to more than its tax base (the value of the asset for tax purposes). Here’s how it would work in the context of the example provided:
Calculation of Deferred Tax:
- Carrying Amount After Revaluation:
- As established, the carrying amount post-revaluation is $95,000.
- Tax Base of the Asset:
- The tax base of the asset is typically the amount that will be deductible for tax purposes against any taxable economic benefits that will flow to the entity. Assuming no tax depreciation was claimed (for simplicity and to illustrate the point), the tax base remains at the original cost minus any tax depreciation (if applicable). If no revaluation adjustments are recognized for tax purposes, the tax base could remain at $70,000 ($100,000 original cost – $30,000 accumulated tax depreciation).
- Deferred Tax Liability:
- The deferred tax liability arises because the carrying amount of the asset ($95,000) is higher than its tax base ($70,000). Assuming a tax rate of 30%, the deferred tax liability would be calculated as follows:
- Deferred Tax = (Carrying Amount – Tax Base) x Tax Rate
- Deferred Tax = ($95,000 – $70,000) x 30% = $7,500
Journal Entry for Deferred Tax Liability:
- Dr. Deferred Tax Expense: $7,500
- Cr. Deferred Tax Liability: $7,500
This journal entry reflects the creation of a deferred tax liability, recognizing the tax impact in the future when the asset’s book value and tax values reconcile, typically at disposal or through depreciation adjustments.
Considerations:
- Revaluation Surplus and Tax: It’s important to note that the revaluation surplus is recognized in other comprehensive income and does not affect the profit or loss until the surplus is realized. However, the deferred tax impacts the income statement immediately (as deferred tax expense).
- Tax Depreciation: If tax rules allow for revaluation or accelerated depreciation methods, the tax base calculation would adjust accordingly. This scenario assumes that the tax base does not change following the revaluation, which is common in many tax jurisdictions.
- Changes in Tax Laws: Changes in tax rates or laws can affect the calculation of deferred taxes, and these must be monitored for adjustments in deferred tax balances.
Deferred tax accounting ensures that the financial statements reflect the future tax consequences of current transactions and events, aligning the tax and accounting treatments over the asset’s life.
IAS 16 Property, Plant and Equipment Revaluation model
After recognition as an asset, an item of property, plant and equipment whose fair value can be measured reliably shall be carried at a revalued amount, being its fair value at the date of the revaluation less any subsequent accumulated depreciation and subsequent accumulated impairment losses. Revaluations shall be made with sufficient regularity to ensure that the carrying amount does not differ materially from that which would be determined using fair value at the end of the reporting period.
The frequency of revaluations depends upon the changes in fair values of the items of property, plant and equipment being revalued. When the fair value of a revalued asset differs materially from its carrying amount, a further revaluation is required. Some items of property, plant and equipment experience significant and volatile changes in fair value, thus necessitating annual evaluation. Such frequent revaluations are unnecessary for items of property, plant and equipment with only insignificant changes in fair value.
Instead, it may be necessary to revalue the item only every three or five years.
When an item of property, plant and equipment is revalued, the carrying amount of that asset is adjusted to the revalued amount. At the date of the revaluation, the asset is treated in one of the following ways:
(a) the gross carrying amount is adjusted in a manner that is consistent with the revaluation of the carrying amount of the asset. For example, the gross carrying amount may be restated by reference to observable market data or it may be restated proportionately to the change in the carrying amount. The accumulated depreciation at the date of the revaluation is adjusted to equal the difference between the gross carrying amount and the carrying amount of the asset after taking into account accumulated impairment losses; or
(b) the accumulated depreciation is eliminated against the gross carrying amount of the asset.
The amount of the adjustment of accumulated depreciation forms part of the increase or decrease in carrying amount that is accounted for in accordance with paragraphs 39 and 40.
If an item of property, plant and equipment is revalued, the entire class of property, plant and equipment to which that asset belongs shall be revalued.
A class of property, plant and equipment is a grouping of assets of a similar nature and use in an entity’s operations. The following are examples of separate classes:
(a) land;
(b) land and buildings;
(c) machinery;
(d) ships;
(e) aircraft;
(f) motor vehicles;
(g) furniture and fixtures;
(h) office equipment; and
(i) bearer plants.
The items within a class of property, plant and equipment are revalued simultaneously to avoid selective revaluation of assets and the reporting of amounts in the financial statements that are a mixture of costs and values as at different dates. However, a class of assets may be revalued on a rolling basis provided revaluation of the class of assets is completed within a short period and provided the revaluations are kept up to date.
If an asset’s carrying amount is increased as a result of a revaluation, the increase shall be recognised in other comprehensive income and accumulated in equity under the heading of revaluation surplus.
However, the increase shall be recognised in profit or loss to the extent that it reverses a revaluation decrease of the same asset previously recognised in profit or loss.
If an asset’s carrying amount is decreased as a result of a revaluation, the decrease shall be recognised in profit or loss. However, the decrease shall be recognised in other comprehensive income to the extent of any credit balance existing in the revaluation surplus in respect of that asset. The decrease recognised in other comprehensive income reduces the amount accumulated in equity under the heading of revaluation surplus.
The revaluation surplus included in equity in respect of an item of property, plant and equipment may be transferred directly to retained earnings when the asset is derecognised. This may involve transferring the whole of the surplus when the asset is retired or disposed of. However, some of the surplus may be transferred as the asset is used by an entity. In such a case, the amount of the surplus transferred would be the difference between depreciation based on the revalued carrying amount of the asset and depreciation based on the asset’s original cost. Transfers from revaluation surplus to retained earnings are not made through profit or loss.
The effects of taxes on income, if any, resulting from the revaluation of property, plant and equipment are recognised and disclosed in accordance with IAS 12 Income Taxes.
[block id=”gr-fb”]
Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm: Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091
Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp.
_______________
