Kế toán sẽ mất việc do AI, công nghệ, tự động hóa?

Kế toán sẽ mất việc do AI, công nghệ, tự động hóa…? Đây là một trong những câu hỏi mà chúng tôi nhận được rất nhiều tại các hội thảo hướng nghiệp. Câu trả lời của chúng tôi là KHÔNG hoặc nếu có thì còn rất rất lâu lâu nữa…

Vì sao khẳng định như vậy?

Trước khi đưa ra các luận cứ, chúng ta hãy nhìn nhận những đặc điểm của AI, công nghệ và các ứng dụng trước. Hiểu đơn đơn giản, công nghệ AI lập trình máy vi tính để mô phỏng hoạt động của con người

Như vậy, AI có những nhược điểm như sau và theo tôi thì nó không thể thay thế kế toán

AI không thể xử lý các thông tin mang tính chất ước tính chủ quan của con người trong khi kế toán lại có vô vàn các “ước tính kế toán”; “chính sách kế toán” và việc sử dụng những ước đoán này lại có thể thay đổi trong từng hoàn cảnh, phụ thuộc vào từng góc nhìn của mỗi người kế toán.
AI hoạt động dựa trên những nguyên tắc có sẵn, như vậy chỉ cần có 1 sự thay đổi nhỏ về điều kiện để áp dụng các nguyên tắc ấy thì AI có thể bị sai lệch, mà có nhiều vấn đề “Sai 1 ly đi 1 dặm”

Sản phẩm của kế toán là thông tin phục vụ cho các đối tượng khác nhau và bản thân mỗi đối tượng này, ở mỗi thời điểm lại có thể có nhu cầu thông tin khác nhau. Như vậy, có thể cùng 1 sản phẩm nhưng việc sử dụng sản phẩm đó lại phụ thuộc vào ý thức chủ quan của người thụ hưởng
Để ra được quyết định dựa trên những thông tin do kế toán cung cấp, người sử dụng còn cần kết hợp với vô vàn các điều kiện khác mà họ nhận thức được trong khi nhận thức của mỗi người là không giống nhau. Khi đó, AI chỉ có ưu thế xử lý các thông tin định lượng hơn là thông tin mang tính chất định tính
Không kịp cập nhật: Dù nhanh đến mấy và tiếp cận với nguồn thông tin rộng đến mấy, khi có những thông tin khởi điểm nhưng chưa được “học”, AI không thể tự xét đoán.
Dù nhanh và có thể tiếp cận một lượng lớn các thông tin, AI không phải là chủ thể của thông tin mà chỉ có thể “học” sau khi con người “dạy”, nghĩa là kết quả mà AI cung cấp là do người dạy và khó để AI có thể tự nhận thức được vấn đề đấy là “đúng hay sai”. Chưa kể, con người chỉ có thể nhận thức thế giới bên ngoài qua những giác quan rất hạn chế của mình (Có những khung âm thanh không nghe được, dải sáng không nhìn thấy được…) nên con người cũng không thể dạy AI những thứ mình chưa biết, trong khi con người lại có thể khám phá ra những điều đấy qua việc kết hợp nhiều nhiều điều kiện. Để lựa chọn điều kiện nào thích hợp, AI khó tự chọn được.

Tại thời điểm ngồi viết bài viết này, tôi cũng đang tự hỏi, liệu ngay sau khi bài viết này của mình được công bố, public trên mạng thì tôi sẽ còn cơ hội tiếp theo để viết những bài news tương tự hay không? Hay tất cả máy móc sẽ tự làm hết các công việc này và tôi mất việc. Rồi cũng chính tôi lại tự có câu trả lời cho mình rằng: Tôi sẽ vẫn còn phải tự ngồi viết những bản tin như thế này trong một thời gian dài nữa vì dù máy móc có phát triển hiện đại đến đâu thì chúng vẫn thiếu đi một điều quan trọng nhất và vĩnh viễn không thể thay thế hoàn toàn con người: Đó là những gì thuộc về cảm xúc và ước lệ.

Với những trải nghiệm với nghề đến nay, tôi hiểu, kế toán chính là một nghề như thế: Luôn luôn nhiều cảm xúc và ước đoán hơn là những con số khô khan hay những điều luật, những quy định…

Mặc dù máy móc không thể thay thế con người nhưng sẽ thay thế phần lớn những công việc mang tính lặp lại và sao chép ở tất cả ngành nghề, lĩnh vực. Và tất nhiên, kế toán cũng không nằm ngoài quy luật này. Cũng phải hiểu rằng, dưới áp lực phải xử lý nhiều công việc (Multi-task) tại một thời điểm, chắc chắn với những người làm tư vấn, do quá có quá nhiều việc phải hoàn thành thì công nghệ sẽ giúp xử lý những vấn đề về mặt thời gian. Vì thế, khi công nghệ tiến lên các bước xa hơn, thay vì cạnh tranh với máy móc, chúng tôi có thể tối ưu công nghệ ở một số khía cạnh như